
สำหรับผู้สนใจเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ โดยเฉพาะความโดดเด่นเชิงสถาปัตยกรรมผสมผสานระหว่างมลายูปัตตานีกับตะวันตก แหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์สำคัญที่ “ชุมชนท่องเที่ยวจะบังติกอ” คือ จุดหมายที่น่าสนใจยิ่ง เพราะที่นี่คือที่ตั้งของ “กูโบร์โต๊ะอาเย๊าะห์” สุสานที่ฝังพระศพเจ้าเมืองและเชื้อพระวงศ์หลายพระองค์ของเมืองปัตตานี ในสมัยโบราณ รวมถึง “มัสยิดรายอฟาฏอนี” ที่มีสถาปัตยกรรมผสมผสานระหว่างมลายูปัตตานีกับตะวันตก ประตูทำด้วยไม้ผ่านกาลเวลามาเนิ่นนานเกือบ 200 ปี มีลวดลายต่าง ๆ เช่น ลายเถาวัลย์บ่งบอกถึงวัฒนธรรมมลายูผสมผสานอินเดียยุคดั้งเดิมรากเหง้าชุมชนอัตลักษณ์ท้องถิ่นที่นำมาซึ่งความภาคภูมิใจอีกแห่งหนึ่ง คือ “วังจะบังติกอ” ซึ่งเคยเป็นสถานที่ประทับของ สุลต่านอับดุลกอเดร์ สุลต่านองค์สุดท้ายของปัตตานี และเป็นที่พำนักของข้าราชการในอดีตรวมถึงเป็นที่พักอาศัยของลูกหลานสืบมา สิ่งที่จะสร้างความประทับใจเมื่อได้สัมผัสวังแห่งนี้เป็นเพราะกลิ่นอายประวัติศาสตร์ที่สัมผัสได้ จากสภาพกำแพงวังก่ออิฐดินเผากอปรกับมีโค้งประตูตามสถาปัตยกรรมแบบจีนผสมอินเดียดั้งเดิม ชุมชนแห่งนี้จึงเป็นชุมชนประวัติศาสตร์ สะท้อนอัตลักษณ์ของความเป็นอิสลามที่สมถะและวัฒนธรรมมลายูอันดีงามที่คงยืนหยัดตราบกระทั่งปัจจุบัน